De bunker

Ik
Mijn eerste gedachte was: wat is de effectiefste manier om zelfmoord te plegen in deze cel. Poging tot doodslag claimden ze. Een gevecht komt nooit maar van een kant. In dit geval kwam het hoe dan ook niet van mijn kant. Ik stond rustig in de Albert Heijn te kankeren tegen een paprika die op de grond was gevallen. Als er iemand naar me toe komt om mij te vertellen dat kanker geen woord is om mee te schelden. Alsof ik niet mijn beide ouders eraan verloren ben op mijn veertiende en zestiende. Alsof niet heel mijn levensinrichting er daarna voor heeft gezorgd dat ik contactgestoord ben. Wie was hij om zo tegen mij te praten, vroeg ik hem.

Op de radio joelen ze over dat je moet praten over je mentale problemen en je okselhaar. De bunker omsluit mij. Alleen voor eten naar buiten is de afspraak. In elk geval tot mijn voorwaardelijke straf over is. Mijn telefoon is van het merk iPhone tien maar er is al een elf te koop voor een rug. Het is een lang plat ding van glas en de hele achterkant en de voorkant zijn gebarsten, gaat helemaal nergens over, joh. Vertel me, waarom zou je een telefoon van glas maken?

De voedselvoorraad geeft me nog anderhalve dag in de bunker, vroeg of laat zal ik naar buiten moeten. Kris kras door elkaar heen staan op het blaadje voor me welke stappen precies ondernomen moeten worden. Aan de zijkant van het blad tekeningen van landbouwapparaten, omdat ik hou van de vormen daarvan. De bunker leeft. Ik heb planten die worden aangedreven door vissenpoep. Vissen zijn niet mijn enige huisdieren. Een stel wandelende takken loopt ook raadselachtig te zijn door mijn huis. Vaak ben ik zo gefascineerd door die schepsels dat ik niet eens tijd heb om naar buiten te willen.

De radioshow wordt onderbroken voor een nieuwsbericht. Een rechtse populistische politicus uit België is vermoord op de Dam in Amsterdam. Ik wil beeld zien maar in de bunker is geen internet en geen televisie. Ik draai aan de knop van de radio, een verslaggever ter plekke vertelt dat zowel de staatsman als zijn kinderen zijn omgekomen, terwijl ze tussen haar woorden door begint te snikken. Mijn bloed kookt terwijl ik door het huis ren en verschillende voorwerpen oppak en weer neer zet zonder enig doel. Ik moet hier beeld bij hebben. Ik kijk naar het gebroken scherm van mijn telefoon.

Het gezicht van Marie flitst door mijn hoofd. Ik mag alleen bellen in noodgevallen. Is dit een noodgeval, Jona? Denk na, je bent al vijfentwintig jaar oud en afgestudeerd natuurkundige, je zou deze keuze sneller moeten kunnen maken. Hoe dan ook wil ik Marie niet bellen. Zij moet mij bellen. De bal ligt immers bij haar. Vroeg of laat belt zij mij. Tot die tijd hoef ik toch niemand anders om te spreken. Dus hoef ik die iPhone ook niet te gebruiken.

Zij
In de kantine tussen alle andere persvoorlichters dronken we ’s middags al wijn omdat het een rustige vrijdag was. Het was alsof de zon anders scheen, wel fel en warm maar flets en melancholiek. De borrel begon steeds luidruchtigere vormen aan te nemen toen ik mijn tas inpakte om Suusje op te gaan halen op school. Ik reed weg van het Binnenhof in de richting van het strand. Vast op de weg. Ik draaide aan de radioknop. Er had zich een drama voltrokken in Amsterdam. Hoe kon het dat ik daar niks van had meegekregen? Op dat moment besefte ik dat mijn telefoon nog lag op te laden in mijn kantoor. Ik had geen keus, ik moest vooruit blijven rijden om mijn dochter te gaan ophalen, want anders kwam ik nooit thuis met het Haagse wegensysteem.

Suusje was in een bijzonder weerbarstige bui, ze weigerde haar jas aan te doen, in de kinderstoel te gaan zitten en eiste dat ik stopte met rijden om haar iPad uit de kofferbak te pakken. Hierbij huilde ze net zo hard als drie jaar geleden, toen haar tandjes doorkwamen. Jona wist hoe je haar moest laten stoppen met huilen. Met bepaalde liedjes, bepaalde grapjes, allerlei dingen die voor zowel Bram als mij vreemd waren en onnatuurlijk voelden. Bram stond al in de tuin met twee apparaten in zijn hand waar hij tegelijkertijd koortsig op scrollde. Ik kreeg geen kus maar allerlei verwijten. Waar ik gebleven was en dat hij zich was dood geschrokken omdat ik niet opnam. Ik sloot me op in de slaapkamer.

Zo was Jona ook. Alleen dan niet alleen bij rampen. Zo een beetje elke nieuwswaardige gebeurtenis was voor hem een reden om te vloeken, schreeuwen, gooien met dingen. Niet maar eenmaal heb ik hierbij bijkomstige schade opgelopen, zowel materieel als fysiek als mentaal. Het was de reden dat ik verliefd op hem was geworden; zijn passie, zijn vuur, zijn temperament. Maar toen Suus er onder begon te lijden heb ik een keuze moeten maken. Bram weet dat hij me niet moet herinneren aan deze pijnlijke beslissing, en zal ongetwijfeld zometeen naar boven toe komen om zijn excuses aan te bieden. Ik walgde er bij voorbaat van. Het was Bij bram geen passie of vuur die hem tot woede dreef, maar angst dat hij de controle verliest. Hij wist niet eens dat hij geen controle had over mij.

Ik
Ik zal toch naar buiten moeten. En aangezien ik geen vrienden meer heb zal ik het nieuws te weten moeten komen op een openbare plek. Met vieze mensen met domme meningen die ze opdringen. Of nog erger amicaal worden zonder enige grond. Ik haat mensen.

Veel weet ik niet van deze buurt, maar die kroeg naast die ene moskee waar ze goeie hasj verkopen, die ken ik wel. En dat is ook de enige plek in die hele buurt waar ik als witte boy word geaccepteerd. Omdat ik altijd grote partijen afneem sinds ik in de bunker zit. Jamal groet met een zwaai van zijn hand zonder zijn ogen af te wenden van de televisie. Met een smerige mengeling van een Marokkaans en een Haags accent roept hij dat er altijd eentje tussen zit die het voor de rest verstiert. Of zoals ze in Den Haag zeggen: verstieuwd.

De schutter is zojuist doodgeschoten door de politie en de presentator moet heel vaak hetzelfde herhalen in afwachting van meer informatie. Zonder emotie, alsof hij een voetbalevenement verslaat. Zorgvuldig afgewogen betekenisloze woorden. Totdat het verlossende woord komt. Terroristisch motief, moslim. Het hoofd van Jamal zakt in zijn handen alsof Nederland net na een dramatische wedstrijd wordt uitgeschakeld in het WK. Honend gejoel vult de ruimte, steeds luider. Het is tijd voor mij om me te distantiëren van al deze impulsen. Ik word er misselijk van. Onderweg naar huis kan ik het niet laten en ram op het gehavende scherm van de telefoon. Ze neemt niet op.

Zij
Het avondeten bestond uit vlees en groenten, maar met zo weinig passie en aandacht bereid dat het voelde alsof we karton aten. Op de televisie stond een verslaggever, hevig geëmotioneerd, zijn woorden oprecht en zorgvuldig uitkiezend, te herhalen wat er tot nu toe bekend was over de toedracht van de aanslag. Het zal ongetwijfeld een moslim zijn zei Bram. Suus leunde met een hand op haar palm en speelde met haar eten. Ik wilde tegen Bram ingaan maar ik had er de energie niet voor. Dat hij groepen niet zo moest wegzetten in bijzijn van mijn dochter. Dat hij beter zou moeten weten dan zo te generaliseren, vooral met zijn religieuze achtergrond. Dat ik het zat ben hoe vooringenomen hij in het leven staat. In plaats daarvan knoopte ik een gesprek aan met Suus. Ze snauwde alleen boos dat ze papa miste. Toen kwam het verlossende woord. Moslim met terroristisch motief.

Ik
Inmiddels zijn alle elektronische apparaten aan en ben ik aangesloten op het netwerk van mijn buurjongen en ik word helemaal lijp. Duizenden emails die bureacratisch mijn binnenste eruit willen lepelen. Achterklap ongevraagd op mijn startpagina. Waarom ben ik de enige die zo razend wordt van deze nieuwsberichten? Is iedereen gek? Boeken worden opengeslagen en weer dicht, kranten opengevouwen en daarna kapotgescheurd. De dader heet Younes. Zo heette de man van de schoonmaakster in ons huis ook. Ik vraag me af hoe het gaat met Maryam en Younes, of ze nog altijd lekkernijen meenemen en weigeren fooi aan te nemen omdat ze zich daarboven voelen staan.

Al snel ben ik kniediep in fotomappen op mijn iMac aan het kijken naar onze riante woning aan de Scheveningse duinen. Veel te groots en imposant voor zo een jong koppel. Dan zie ik foto’s van Susannetje. Er gaat een scheut pijn vanuit mijn maag naar mijn luchtwegen en ik stik bijna. Leunend tegen mijn geïmproviseerde bureau sla ik alles om. De Mac barst, de pot koffie valt er geheel overheen, alsof het universum in een keer af wil zijn van het gezeur. Op het geluid is Luuk afgekomen, hij huurt een zelfde soort ruimte naast mij in het kantoorpand. Hij helpt me overeind en vraagt of het gaat. Ik kan alleen lachen om hoe ironisch het is dat de computer is gebroken tijdens de eerste keer dat ik hem gebruik in een half jaar. Ongeveer. Door de hasj heb ik niet eens besef meer van tijd.

Marie
Suus zong keihard mee met een of andere debiele rapper op de radio terwijl ik zachtjes huilde achter het stuur. Ik wist dat ik Bram niet had moeten corrigeren op zijn racistische opmerkingen over moslims. Nu moest ik rijden, helemaal moe, huilend en zonder bestemming. Mijn moeder woonde in Amsterdam en hield er niet van als er iemand onaangekondigd langskwam. En aangezien mijn telefoon op het hermetisch afgesloten Binnenhof lag was het geen optie om haar op de hoogte te stellen.

Vanaf een strandtent gooide Suus frietjes naar meeuwen en keken we uit op de ondergaande zon die al even raadselachtig scheen te schijnen als eerder vandaag. Het viel me zwaar om te overleven zonder telefoon, vooral op een dag als deze. Ik had het gevoel dat ik miljoenen dingen miste. En ergens beviel me dat stiekem ook wel enigszins. Ik nam me al zo lang voor om niet meer constant met schermen bezig te zijn maar het bleef een groot deel van mijn leven. Vandaag had ik eindelijk rust, hield ik mijzelf voor. Suus was in een veel vriendelijkere bui en gebruikte haar ijsje als microfoon om dat idiote lied van die rapper te zingen.

Schreeuwend van enthousiasme was ze toen we in de richting van de stad gingen. Ookal was de Disneyfilm in het Engels, ze genoot van elk moment. Fuck het, ik koop gewoon een superdure suite in een hotel voor een nacht, dacht ik. Waarom niet. Morgen is Bram weer bijgedraaid met rozenbladeren op bed als een sukkel. We aten gebak tot diep in de nacht op de bovenste verdieping van een viersterrenhotel en keken uit op de skyline van Den Haag. Het was hemels. Misschien laat ik mijn telefoon wel voor de rest van het hele weekend op mijn werk liggen, was de laatste gedachte voor ik in slaap viel tijdens een programma over hoeren op een strand. Alles om maar niet het nieuws te hoeven kijken.

Ik
Luuk is al een tijdje verdwenen als ik in de kleermakerszit luister naar de leegte van de bunker. Voor het eerst sinds het in het gebruik nemen van deze ruimte dient de inrichting een doel. Door de donkerheid en de isolatie merk ik niets van wat er gebeurt in de brandende wereld om de bunker heen. Het gezicht van Suusje gaat door me heen en vervult me met blijdschap. Pijn over Marie die me in de steek heeft gelaten op het moment dat ik haar het meest nodig had. Pijn over dat ze me zo snel heeft vervangen. Pijn over dat de rechter vindt dat ik mijn dochter maar eens in de twee maanden mag zien. Pijn om onrecht. Ik kijk op de iPhone 10. Geen reactie van Marie. Mijn blik gaat van de fles sterke drank, naar de klok, terug naar de muur.

Marie
Had ik hem maar opgebeld.